⨀第3季「台語文學作品前導讀冊討論會」
今年度選擇《陳明仁台語文學選》作為讀冊討論會閱讀書目,預計閱讀陳明仁的散文、小說、劇本等選文;由打狗台語開講社讀冊會組成員領讀,討論作品中的台語文用字,解釋涵義;討論會結束後以白話字、漢羅合用撰寫文字記錄。
承辦單位│高雄市立圖書館、高雄文學館、打狗台語開講社、台文博覽會
⨀關於台語文學系列講座
Súi--ah!好--ah!咱台文!
本系列為台文博覽會、打狗台語開講社與高雄文學館合作舉辦。全年度線上舉行,每三個月為一主題,共有四大主題,分別為:1~3月「歌仔冊文學世界」、4~6月「台語文學運動史」、7~9月「台語文學作品chhōa讀討論會」(現場舉行)、10~12月「台文作家chhōa寫作」。
▪️
地點:高雄文學館2樓文學討論室
文字記錄:Tēⁿ Tì-têng
漢羅合用
今仔日是「陳明仁台語文學前導讀冊討論會」ê頭1場,由打狗台語開講社ê導師團隊來負責chhōa讀。這系列ê討論會由打狗台語開講社、台文博覽會、高雄文學館聯合主辦,àn計畫有6場,分別探討台語散文、小說、劇本3種類型ê作品,主要beh chhōa一般民眾來做伙體驗、欣賞、討論咱jió-toh ê台語文學作品。
活動chhím開始,社團負責人鄭智程紹介這pái討論會所kéng選ê作家陳明仁ê背景。陳明仁tī 80年代受政治迫害了,soah意外tī大牢--ni̍h學tio̍h台語文書寫,tī 90年代實踐台語文學創作kap投入台語文運動ê過程。陳明仁先生m̄-nā是出名ê台文刊物台文罔報ê創辦人之一,mā bat擔任過台灣羅馬字協會kap台文筆會ê理事長,對台語文學ê發展,有真大ê貢獻。
這pái討論會所選讀ê作品是《陳明仁台語文學選》,這本冊收錄作者早期用台語文創作ê重要作品,親像:走chhōe流浪ê台灣、拋荒ê故事、A-chhûn等。Chia ê作品,真chē lóng是以早期ê台灣做背景,內容題材趣味koh活跳,是beh熟似台灣風俗民情真好入門ê冊。Koh這本文學選ê文類真豐富,有詩、散文、小說、劇本等,chē-chē無kāng ê類型,會當提供hō͘民眾多元ê選擇kap體驗。Siōng重要ê是,這本冊使用羅馬字kap漢字合寫ê型式,幫chān tú踏入台語文ê初學者順利閱讀,進入台語文學ê世界。
討論會正式開始進前,導師kap學員大家輪流自我紹介。除了紹介家己ê背景以外,大家koh分享家己對台語書寫ê想法kap理解,mā有bē少學員講tio̍h台語對家己ê重要性kap意義。因為m̄是所有ê學員lóng bat讀過台文,所pái這pái ê討論會,對真chē學員來講,是真特別ê體驗。大家lóng真期待家己台語能力經過這pái討論了,會當有明顯ê進步。
討論會進行ê方式是導師會先hō͘學員家己試讀1-ê段落,觀察學員讀台文ê程度,nā學員讀têng-tâⁿ去ê所在,導師會主動kā學員講正確ê講法,幫chān學員記憶kap學習。Nā是有語詞意思無清楚--ê,會tī讀soah開放hō͘大家交流討論,導師mā會利用線頂台語詞典「Chhōe Tâi-gí」協助學員了解語詞ê意思,koh有說明會使tī siáⁿ-mih情境--ni̍h使用。1-pha劇情讀soah,導師會chhōa學員討論文本,引chhōa大家整理家己ê想法,koh分享hō͘所有學員聽。另外,導師mā會補充彼當陣ê社會背景koh有分析作者可能想beh探討ê問題。
這一場討論會所選讀ê文章是〈牽尪姨〉。主角是1位tī庄腳ê做穡人,號做勇--á。勇--á chhōa súi-bó͘,soah koh因為súi-bó͘奇怪ê行為來鬱卒、操煩。〈牽尪姨〉ê故事劇情m̄-nā是koh呈現50、60年代台灣早期農村社會ê人文情境,mā反應出台灣傳統社會ê思想kap文化價值觀。故事引起現場1-kóa有歲學員ê共鳴。Nā khah少年ê學員ia̍h是tiàm都市大漢ê大人,khah chē人無án-ne ê生活經驗,m̄-koh透過故事ê舖排kap引chhōa,hō͘大家對台灣有koh-khah深1層ê認bat kap思考。參加討論會ê學員,mā會chiū家己ê生活經驗kap大家分享冊--ni̍h所講tio̍h ê內容,現場交流ê氣氛,會使講是不止仔鬧熱。
白話字
Kin-á-ji̍t sī “Tân Bêng-jîn Tâi-gí Bûn-ha̍k
Chiân-tō Tha̍k-chheh Thó-lūn-hōe” ê thâu 1 tiû, iû Tá-káu Tâi-gí Khai-káng-siā
ê tō-su thoân-tūi lâi hū-chek chhōa tha̍k. Chit hē-lia̍t ê thó-lūn-hōe iû
Tá-káu Tâi-gí Khai-káng-siā, Tâi-bûn Phok-lám-hōe, Ko-hiông Bûn-ha̍k-koán
liân-ha̍p chú-pān, àn kè-ōe ū 6 tiûⁿ, hun-pia̍t thàm-thó Tâi-gí sàn-bûn,
siáu-soat, ke̍k-pún 3 chióng lūi-hêng ê chok-phín, chú-iàu beh chhōa it-poaⁿ
bîn-chiòng lâi chò-hóe thé-giàm, him-sióng, thó-lūn lán jió-toh ê Tâi-gí
bûn-ha̍k chok-phín.
Oa̍h-tāng chhím khai-sí, siā-thoân hū-chek-jîn Tēⁿ
Tì-têng siāu-kài Tân Bêng-jîn tī 80 nî-tāi siū chèng-tī pek-hāi liáu, soah
ì-gōa tī tōa-lô--ni̍h o̍h tio̍h Tâi-gí-bûn su-siá, tī 90 nî-tāi si̍t-chiān
Tâi-gí bûn-ha̍k chhòng-chok kap tâu-ji̍p Tâi-gí-bûn ūn-tōng ê kòe-têng. Tân Bêng-jîn
sian-siⁿ m̄-nā sī chhut-miâ ê Tâi-bûn khan-bu̍t Tâi-bûn Bóng-pò ê
chhòng-pān-jîn chi-it, mā bat tam-jīm kòe Tâi-oân Lô-má-jī hia̍p-hōe kap
Tâi-bûn Pit-hōe ê lí-sū-tiúⁿ, tùi Tâi-gí bûn-ha̍k ê hoat-tián, ū chin tōa ê
kòng-hiàn.
Chit pái thó-lūn-hōe só͘ soán-tha̍k ê chok-phín sī Tân
Bêng-jîn Tâi-gí Bûn-ha̍k-soán. Chit-pún chheh siu-lo̍k chok-chiá chá-kî iōng
Tâi-gí-bûn chhòng-chok ê tiōng-iàu chok-phín, chhin-chhiūⁿ: Cháu-chhōe Liû-lōng
ê Tâi-oân, Pha-hng ê Kò͘-sū, A-chhûn téng. Chia ê chok-phín, chin chē lóng sī
í chá-kî ê Tâi-oân chò pōe-kéng, lōe-iông tê-châi chhù-bī koh oa̍h-thiàu, sī
beh se̍k-sāi Tâi-oân hông-siok bîn-chêng chin-hó ji̍p-mn̂g ê chheh. Koh
chit-pún bûn-ha̍k-soán bûn-lūi chin hong-hù, ū si, sàn-bûn, siáu-soat, ke̍k-pún
téng, chē-chē bô-kāng ê lūi-hêng, ē-tàng thê-kiong hō͘ bîn-chiòng to-goân ê
soán-tek kap thé-giām. Siōng tiōng-iàu ê sī, chit pún chheh sú-iōng Lô-má-jī
kap Hàn-jī ha̍p-siá ê hêng-sek, pang-chān tú ta̍h ji̍p Tâi-gí-bûn ê
chho͘-ha̍k-chiá sūn-lī oa̍t-tho̍k, chìn-ji̍p Tâi-gí bûn-ha̍k ê sè-kài.
Thó-lūn-hōe chèng-sek khai-sí chìn-chêng, tō-su kap
ha̍k-oân tāi-ke lûn-liû chū-ngó͘ siāu-kài. Tû-liáu siāu-kài ka-tī ê pōe-kéng
í-gōa, koh hun-hióng ka-tī tùi Tâi-gí su-siá ê siūⁿ-hoat kap lí-kái, mā ū
bē-chió ha̍k-oân kóng tio̍h Tâi-gí tùi ka-tī ê tiōng-iàu-sèng kap ì-gī. In-ūi
m̄-sī só͘ ū ê ha̍k-oân lóng bat tha̍k kòe Tâi-bûn, só͘-pái chit-pái ê
thó-lūn-hōe, tùi chin chē ha̍k-oân lâi kóng, sī chin te̍k-pia̍t ê thé-giām.
Tāi-ke lóng chin kî-thāi ka-tī Tâi-gí lêng-lek keng-kòe chit-pái ê thó-lūn-hōe
liáu, ē-tàng ū bêng-hián ê chìn-pō͘.
Thó-lūn-hōe chìn-hêng ê hong-sek sī tō-su ē seng hō͘
ha̍k-oân ka-tī chhì-tha̍k 1-ê tōaⁿ-lo̍h, koan-chhat ha̍k-oân tha̍k Tâi-bûn ê
thêng-tō͘, nā ha̍k-oân tha̍k têng-tâⁿ--khì ê só͘-chāi, tō-su ē chú-tōng kā
ha̍k-oân kóng chèng-khak ê kóng-hoat, pang-chān ha̍k-oân kì-ek kap ha̍k-si̍p.
Nā sī ū gí-sû ì-sù bô chheng-chhó--ê, ē tī tha̍k soah khai-hòng hō͘ tāi-ke
kau-liû thó-lūn, tō-su mā ē lī-iōng sòaⁿ-téng Tâi-gí sû-tián “Chhōe Tâi-gí”
hia̍p-chō͘ ha̍k-oân liáu-kái gí-sû ê ì-sù, koh-ū soeh-bêng ē-sái tī siáⁿ-mih
chêng-kéng--ni̍h sú-iōng. 1-pha kio̍k-chêng tha̍k soah, tō-su ē chhōa ha̍k-oân
thó-lūn bûn-pún, ín-chhōa tāi-ke chéng-lí ka-tī ê siūⁿ-hoat, koh hun-hióng hō͘
só͘-ū ê ha̍k-oân thiaⁿ. Lēng-gōa, tō-su mā ē pó͘-chhiong hit-tang-chūn ê
siā-hōe phòe-kéng koh-ū hun-sek chok-chiá khó-lêng siūⁿ beh thàm-thó ê būn-tê.
Chit chi̍t-tiûⁿ thó-lūn-hōe só͘ kéng-soán ê bûn-chiuⁿ sī
“Khan Ang-î”. Chú-kak sī 1 ūi tī chng-kha ê choh-sit-lâng, hō-chò Ióng--á. Ióng--á
chhōa súi-bó͘, soah koh in-ūi súi-bó͘ kî-koài ê hêng-ûi lâi ut-chut,
chhau-hoân. “Khan Ang-î” ê kò͘-sū kio̍k-chêng m̄-nā sī koh théng-hiàn 50, 60
nî-tāi Tâi-oân chá-kî lông-chhoan siā-hōe ê jîn-bûn chêng-kéng, mā hoán-èng
chhut Tâi-oân thoân-thóng siā-hōe ê su-sióng kap bûn-hòa kè-ta̍t-koan. Kò͘-sū
ín-khí hiān-tiûⁿ 1-kóa ū hòe ê ha̍k-oân kiōng-bêng. Nā khah siáu-liân ê
ha̍k-oân, ia̍h-sī tiàm to͘-chhī tōa-hàn ê tōa-lâng, khah chē lâng sī bô án-ne ê
seng-oa̍h keng-giām, m̄-koh thàu-kòe kò͘-sū ê pho͘-pâi kap ín-chhōa, hō͘
tāi-ke tùi Tâi-oân ū koh-khah chhim 1 chân ê jīm-bat kap su-khó. Chham-ka ê
ha̍k-oân, mā ē chiū ka-tī ê seng-oa̍h keng-giām kap tāi-ke hun-hióng
chheh--ni̍h só͘ kóng tio̍h ê lōe-iông, hiān-tiûⁿ kau-liû ê kì-hun, ē-sái kóng
sī put-chí-á lāu-jia̍t.