2023 台語文學系列-第3季「陳明仁台語文學前導讀冊討論會」散文chhōa讀(2)

 


⨀第3季「台語文學作品前導讀冊討論會」

今年度選擇《陳明仁台語文學選》作為讀冊討論會閱讀書目,預計閱讀陳明仁的散文、小說、劇本等選文;由打狗台語開講社讀冊會組成員領讀,討論作品中的台語文用字,解釋涵義;討論會結束後以白話字、漢羅合用撰寫文字記錄。

指導單位│文化部
主辦單位│高雄市政府文化局
承辦單位│高雄市立圖書館、高雄文學館、打狗台語開講社、台文博覽會
本次執行由文化部國家語言整體發展方案支持。

⨀關於台語文學系列講座

Súi--ah!好--ah!咱台文!

本系列為台文博覽會、打狗台語開講社與高雄文學館合作舉辦。全年度線上舉行,每三個月為一主題,共有四大主題,分別為:1~3月「歌仔冊文學世界」、4~6月「台語文學運動史」、7~9月「台語文學作品chhōa讀討論會」(現場舉行)、10~12月「台文作家chhōa寫作」。

▪️

主題:陳明仁台語文學前導讀冊討論會《陳明仁台語文學選》散文chhōa讀(2)
地點:高雄文學館2樓文學討論室
Bûn-jī kì-lio̍k: Ông E̍k-khái

漢羅合用

今á日(7月23)是陳明仁台語文學前導讀冊討論會第2場,由打狗台語開講社ê導師團隊來chhōa讀。這是台文博覽會(TÂI-BÛN EXPO)舉辦ê「2023台語文學系列講座」第3季活動,號做「陳明仁台語文學前導讀冊討論會」。Tī這ê討論會讀ê冊是台語文學家--陳明仁先生ê《陳明仁台語文學選》。


活動纔頭á,打狗台語開講社社團負責人鄭智程紹介打狗台語文促進協會8--月beh辦理ê活動kap協會理念,hō͘對台語文有趣味ê學員有機會thang對台語文有koh khah深ê接觸kap理解,ǹg望咱社會愈來愈chē人來熟似咱在地文學ê súi。


接續,因為有1位頂pái m̄ bat來參加--過ê新學員,導師chiū請i簡單紹介ka-tī ê背景,koh有分享ka-tī對台語文ê想法kap經驗。Tī自我紹介ê當中,新學員有講tio̍h i自細漢tī厝--ni̍h lóng是講台語,m̄-koh tī厝--ni̍h lóng kan-na會講1-kóa chin日常chin簡單ê話句,無法度有機會對台語有koh khah深ê熟似,所致chiū來參加這ê討論會,ǹg-bāng會當認bat台語koh khah深koh khah súi ê所在。


這pái ê討論會kap頂1場仝款是讀陳明仁ê散文作品,有〈Gōng清--á買獎券tio̍h大獎〉kap〈顧口--ê kap辯士〉這2篇。


〈Gōng清--á買獎券tio̍h大獎〉這篇故事主要是teh講台灣以早農業社會ê情境。故事ê主角是1位號做清--á ê做田人,清--á為tio̍h beh thàn chhōa-bó͘ ê聘金ta̍k工lóng chin骨力做穡。落尾,因為想beh透過買獎券thàn大錢,mā因為án-ne kap姑娘培養出感情,甚至m̄免聘金chiū chhōa tio̍h彼位姑娘--ah。確實chiū親像彼位姑娘講--ê「世間真正ê瘦人是連希望to無ê人。」勉勵人凡事bē當因為無把握chiū先kā機會hìⁿ-sak,nā hō͘ ka-tī機會去試看māi,凡勢會得tio̍h料想不到ê好結果。


〈顧口--ê kap辯士〉這篇會當了解古早台灣時代,咱tú開始發展ê時是啥物款ê狀況,有啥物款ê行業隨故事ê劇情讀--落-來mā會當hō͘人感受tio̍h彼ê年代環境teh變化。陳明仁先生寫作ê風格tiāⁿ-tiāⁿ會展現緣份無常,無論結果姻緣有成抑是無成,lóng會hō͘人對故事產生chiâⁿ深ê印象。


活動teh進行ê時chūn,為tio̍h hō͘學員知影ka-tī讀--ê kám有正確,學員nā有讀m̄-tio̍h ê所在,導師會隨糾正讀1 pái正確--ê hō͘大家聽。1人會讀1段,nā1段讀了會hō͘大家提有憢疑ê部份,導師會chhōa大家討論。


討論語詞ê時,結合導師kap學員對生活當中ê經驗掠外,mā有配合ChhoeTaigi等等數位資源梨chhiâu-chhōe辭典、圖片,iáu是文獻資料。使用ChhoeTaigi chhōe詞ê好處chiū是會用得比照無仝時期ê資料,hō͘人會當判斷仝1 ê詞tī無仝ê時代有啥物款無仝ê解說。


大家teh討論ê過程當中,mā回想起chin chē無論是厝--ni̍h抑是tī社會上teh使用台語ê記持。Ta̍k ê人對1 ê詞ê解說凡勢有精差抑是無仝ê講法,這chiū是討論會siōng kài趣味mā siōng迷--人ê所在。


白話字

Kin-á-ji̍t (7/23) sī Tân Bêng-jîn Tâi-gí Bûn-ha̍k Chiân-tō Tha̍k-chheh Thó-lūn-hōe tē 2 tiû, iû Tá-káu Tâi-gí Khai-káng-siā ê tō-su thoân-tūi lâi chhōa tha̍k. Che sī Tâi-bûn Phok-lám-hōe (TÂI-BÛN EXPO) kí-pān ê “2023 Tâi-gí Bûn-ha̍k Hē-lia̍t Káng-chō" tē 3 kùi hoa̍t-tōng, hō-chò “Tân Bêng-jîn Tâi-gí Bûn-ha̍k Chiân-tō Tha̍k-chheh Thó-lūn-hōe”. Tī chit ê thó-lūn-hōe tha̍k ê chheh sī Tâi-gí bûn-ha̍k-ka Tân Bêng-jîn sian-seⁿ ê “Tân Bêng-jîn Tâi-gí Bûn-ha̍k-soán”.

 

Hoa̍t-tōng chhím-thâu-á, Tá-káu Tâi-gí Khai-káng-siā siā-thoân hū-chek-jîn Tēⁿ Tì-têng siāu-kài Tá-káu Tâi-gí-bûn Chhiok-chìn Hia̍p-hōe 8--goe̍h beh pān-lí ê hoa̍t-tōng kap hia̍p-hōe lí-liām, hō͘ tùi Tâi-gí-bûn ū chhù-bī ê ha̍k-oân ū ki-hōe thang tùi Tâi-gí-bûn ū koh khah chhim ê chiap-chhiok kap lí-kái, ǹg-bāng lán siā-hōe jú lâi jú chē lâng lâi se̍k-sāi lán chāi-tē bûn-ha̍k ê súi.

 

Chiap-sòa, in-ūi ū 1 ūi téng-pái m̄-bat lâi chham-ka--kòe ê sin ha̍k-oân, tō-su chiū chhiáⁿ i kan-tan siāu-kài ka-tī ê pōe-kéng, koh ū hun-hióng ka-tī tùi Tâi-gí-bûn ê siūⁿ-hoat kap keng-giām. Tī chū-ngó͘ siāu-kài ê tong-tiong, sin ha̍k-oân ū kóng tio̍h i chū sè-hàn  tī chhù--ni̍h lóng sī kóng Tâi-gí, m̄-koh tī chhù--ni̍h lóng kan-na ē kóng 1-kóa chin ji̍t-siông chin kán-tan ê ōe-kù, bô hoat-tō͘ ū ki-hōe tùi Tâi-gí ū koh khah chhim ê se̍k-sāi, só͘-tì chiū lâi chham-ka chit ê thó-lūn-hōe, ǹg-bāng ē-tàng jīn-bat Tâi-gí koh khah chhim koh-khah súi ê só͘-chai.

 

Chit pái ê thó-lūn-hōe kap téng 1 tiûⁿ kâng-khoán sī tha̍k Tân Bêng-jîn ê sàn-bûn chok-phín,  ū “Gōng Chheng--á bé chióng-kǹg tio̍h tōa-chióng” kap “Kò͘-kháu--ê kap piān-sū” chit 2 phiⁿ.

 

“Gōng Chheng--á bé chióng-kǹg tio̍h tōa-chióng” chit phiⁿ kò͘-sū chú-iàu sī teh kóng Tâi-oân í-chá lông-gia̍p siā-hōe ê chêng-kéng. Kò͘-sū ê chú-kak sī 1 ūi hō-chò Chheng--á ê chò-chhân-lâng, Chheng--á ūi-tio̍h beh thàn chhōa-bó͘ ê phèng-kim ta̍k-kang lóng chin kut-la̍t chò-sit. Lo̍h-bóe, in-ūi siūⁿ-beh thàu-kòe bé chióng-koàn lâi thàn hi-bāng chiū se̍k-sāi hit ūi bē chióng-koàn ê ko͘-niû. Sui-bóng bô in-ūi chióng-koàn thàn tōa-chîⁿ, mā in-ūi án-ne kap ko͘-niû pôe-ióng chhut kám-chêng, sīm-chì m̄-bián phèng-kim chiū chhōa tio̍h hit ūi ko͘-niû--ah. Khak-si̍t chiū chhin-chhiūⁿ hit ūi ko͘-niû kóng--ê “Sè-kan chin-chiàⁿ ê sán-lâng sī liân hi-bāng to bô ê lâng.” Bián-lē lâng hoān-sū bē-tàng in-ūi bô pá-ak chiū seng kā ki-hōe hìⁿ-sak, nā hō͘ ka-tī ki-hōe khì chhì khòaⁿ-māi, hoān-sè ē tit-tio̍h liāu-sióng put tò ê hó kiat-kó.

 

“Kò͘-kháu--ê kap piān-sū” chit phiⁿ ē-tàng liáu-kái kó͘-chá Tâi-oân sî-tāi, lán tiān-iáⁿ tú khai-sí hoat-tián ê sî sī siáⁿ-mih khoán ê chōng-hóng, ū siáⁿ-mih khoán ê hâng-gia̍p, sûi kò͘-sū ê kio̍k-chêng tha̍k--lo̍h-lâi mā ē-tàng hō͘ lâng kám-siū tio̍h hit ê nî-tāi khoân-kéng teh piàn-hòa. Tân Bêng-jîn sian-seⁿ siá-chok ê hong-keh tiāⁿ-tiāⁿ ē tián-hiān iân-hūn bû-siông, bô-lūn kiat-kó in-iân ū sêng ia̍h-sī bô sêng, lóng ē hō͘ lâng tùi kò͘-sū sán-seng chiâⁿ chhim ê ìn-siōng.

 

Hoa̍t-tōng teh chìn-hêng ê sî-chūn, ūi-tio̍h hō͘ ha̍k-oân chai-iáⁿ ka-tī tha̍k--ê kám ū chèng-khak, ha̍k-oân nā ū tha̍k m̄-tio̍h ê só͘-chai, tō-su ē sûi kiú-chèng tha̍k 1 pái chèng-khak--ê hō͘ tāi-ke thiaⁿ. 1 lâng ē tha̍k 1 tōaⁿ, nā 1 tōaⁿ tha̍k liáu ē hō͘ tāi-ke thê ū giâu-gî ê pō͘-hūn, tō-su ē chhōa tāi-ke thó-lūn.

 

Thó-lūn gí-sû ê sî, kiat-ha̍p tō-su kap ha̍k-oân tùi seng-oa̍h tong-tiong ê keng-giām lia̍h-gōa, mā ū phòe-ha̍p ChhoeTaigi téng-téng sò͘-ūi chu-goân lâi chhiâu-chhōe sû-tián, tô͘-phìⁿ, iáu-sī bûn-hiàn chu-liāu. Sú-iōng ChhoeTaigi chhōe sû ê hó-chhù chiū-sī ē-iōng-tit pí-chiàu bô kâng sî-kî ê chu-liāu, hō͘ lâng ē-tàng phòaⁿ-toàn kâng 1 ê sû tī bô kâng ê sî-tāi ū siáⁿ-mih khoán bô kâng ê ké-soeh.

 

Tāi-ke teh thó-lūn ê kòe-têng tong-tiong, mā hôe-sióng khí chin chē bô-lūn sī chhù--ni̍h a̍h-sī tī siā-hōe siōng teh sú-iōng Tâi-gí ê kì-tî. Ta̍k ê lâng tùi 1 ê sû ê ké-soeh hoān-sè ū cheng-chha a̍h-sī bô kâng ê kóng-hoat, che chiū-sī thó-lūn-hōe siōng kài chhù-bī mā siōng bê--lâng ê só͘-chai.