2023 台語文學系列-第3季「陳明仁台語文學前導讀冊討論會」劇本chhōa讀(1)

 

⨀第3季「台語文學作品前導讀冊討論會」

今年度選擇《陳明仁台語文學選》作為讀冊討論會閱讀書目,預計閱讀陳明仁的散文、小說、劇本等選文;由打狗台語開講社讀冊會組成員領讀,討論作品中的台語文用字,解釋涵義;討論會結束後以白話字、漢羅合用撰寫文字記錄。

指導單位│文化部
主辦單位│高雄市政府文化局
承辦單位│高雄市立圖書館、高雄文學館、打狗台語開講社、台文博覽會
本次執行由文化部國家語言整體發展方案支持。

⨀關於台語文學系列講座

Súi--ah!好--ah!咱台文!

本系列為台文博覽會、打狗台語開講社與高雄文學館合作舉辦。全年度線上舉行,每三個月為一主題,共有四大主題,分別為:1~3月「歌仔冊文學世界」、4~6月「台語文學運動史」、7~9月「台語文學作品chhōa讀討論會」(現場舉行)、10~12月「台文作家chhōa寫作」。

▪️

主題:陳明仁台語文學前導讀冊討論會《陳明仁台語文學選》劇本chhōa讀(1
地點:高雄文學館2樓文學討論室
文字記錄:Î Gio̍k-ngô͘
閱讀文章:二二八新娘

漢羅合用

活動chhím-thâu-á導師紹介台文博覽會、打狗台語文促進協會相關ê活動。開講會、台文雞絲麵講座、線頂讀冊會,mā有其他相關線頂讀冊會、台語文課程等等。

Chiap-sòa因為有3位新學員m̄-bat來參加,導師chiū請in簡單紹介ka-kī ê背景,koh有分享ka-kī對文學作品ê想法kap經驗。Tī自我紹介ê當中,新學員有講tio̍h i讀國校liáu bô koh講台語,chit-má beh kā ka-kī ê母語khioh--tńg-lâi。Ta̍k-ê lóng真歡喜來chò-hóe讀冊。

Chit kái ê討論會讀陳明仁ê戲劇作品《二二八新娘》,是228事件50週年ê記念作品。

《二二八新娘》主要是teh講陳儀kā台灣ê米、糖、茶米、樟腦、生活用品lóng用船仔運去Chi-ná,致使咱台灣缺限bô-thang食,市草亂chhau-chhau,台票bô行情,錢直直薄--去。

Koh來,大稻埕lia̍h私薰--ê去食茶店(天馬茶房)邊--á beh kā賣薰ê阿婆khà-iû,阿婆bô順in ê意,soah準私薰辦,koh phah死bô關係ê過路人。

Haruko kap Masao這對少年人tī 228 hit-ê局勢緊張ê年代,爸母ài in kín嫁娶thang chò-hóe chhōa去日本,離開台灣khah遠--leh khah安全。

後--來Masao ê chi̍t-kóa讀冊會朋友bē-tàng ba̍k-chiu kim-kim看鬧熱,參加台中ê行動失敗,hō͘土匪á政府beh lia̍h人,in sûi人顧性命liu-soan。Masao mā hō͘人lia̍h--去。警察講Masao明知in是亂黨,bô去報,這是知情不報,kap亂黨同罪。

路尾,Msao kap朋友lóng hông送去火燒島。台灣人kui尾去食tio̍h kiⁿ,踢tio̍h鐵枋。

推薦用台語文書寫228事件相關ê文學作品,用台語文來看台灣ê歷史kap文化。繪本有《高雄二二八》,《丁窈窕樹:樹á跤ê自由夢》。陳明仁ê小說《二二八事件》,kap陳雷ê詩作《苦痛ê三月天》。

Chit-ê故事是以228為背景去書寫ê劇本。Chit kái用演戲ê方式來進行。Tī hit-ê時代人物受日本教育,só͘-pái用日語來叫名。劇本有khah長,ta̍k幕有2到7-ê角色,由學員輪流搬演,導師sió紹介吳朋奉,i前幾tang過身,in阿母是台灣人。戲劇演出搬ê角色以台語khah chē。

活動teh進行ê時陣,導師kāng-khoán sûi糾正學員讀m̄-tio̍h ê所在,liáu-āu讀1 kái正確--ê hō͘ tāi-ke聽。1幕讀liáu hō͘ tāi-ke提出有憢疑ê部分,導師chhōa tāi-ke討論,mā補充chi̍t-kóa重點。

討論ê時,koh配合ChhoeTaigi數位資源來chhiâu-chhōe辭典等文獻資料。ChhoeTaigi整合將近20份台語辭典、文獻…等資料,利便ta̍k-ê 1 kái tio̍h ē-tàng chhōe全部ê台語字詞,koh ē-tit-thang比照bô kâng時期ê資料,hō͘人ē-sái了解kāng 1 ê詞tī bô kāng ê時代有siáⁿ-mi̍h khoán bô kāng ê解說。

咱nā beh hō͘台語ê程度koh-khah好,其實ke讀文學作品有幫贊。因端是咱thang ùi文學作品lāi-té khioh語詞,語詞ê量chē,寫作用替換詞,文章m̄-nā有變化,mā khah活跳。

白話字

Hoa̍t-tōng chhím-thâu-á tō-su siāu-kài Tâi-bûn Phok-lám-hōe, Tá-káu Tâi-gí-bûn Chhiok-chìn Hia̍p-hōe siong-koan ê hoa̍t-tōng. Khai-káng-hōe, Tâi-bûn Ke-si-mī káng-chō, sòaⁿ-téng tha̍k-chheh-hōe, mā ū kî-tha siong-koan sòaⁿ-téng tha̍k-chheh-hōe, Tâi-gí-bûn khò-têng téng-téng.

Chiap-sòa, in-ūi ū 3 ūi sin ha̍k-oân m̄-bat lâi chham-ka, tō-su chiū chhiáⁿ in kan-tan siāu-kài ka-kī ê pōe-kéng, koh ū hun-hióng ka-kī tùi bûn-ha̍k chok-phín ê siūⁿ-hoat kap keng-giām. Tī chū-ngó͘ siāu-kài ê tong-tiong, sin ha̍k-oân ū kóng tio̍h i kok-hāu liáu bô koh kóng Tâi-gí, chit-má beh kā ka-kī ê bó-gí khioh--tńg-lâi. Ta̍k-ê lóng chin hoaⁿ-hí lâi chò-hóe tha̍k-chheh.

Chit kái ê thó-lūn-hōe tha̍k Tân Bêng-jîn ê hì-kio̍k chok-phín 228 Sin-niû, sī 228 sū-kiāⁿ 50 chiu-nî ê kì-liām chok-phín.

228 Sin-niû chú-iàu sī teh kóng Tân Gî kā Tâi-oân ê bí, thn̂g, tê-bí, chiuⁿ-ló, seng-oa̍h iōng-phín lóng iōng chûn-á ūn khì Chi-ná, tì-sú lán Tâi-oân khoat-hān bô-thang chia̍h, chhī-chháu loān-chhau-chhau, Tâi-phiò bô hâng-chêng, chîⁿ ti̍t-ti̍t po̍h--khì.

Koh-lâi, Tōa-tiū-tiâⁿ lia̍h su-hun--ê khì chia̍h-tê tiàm (Thian-má tê-pâng) piⁿ-a beh kā bē hun ê a-pô khà-iû, a-pô bô sūn in ê ì soah chún su-hun pān, koh phah sí bô koan-hē ê kòe-lō͘-lâng.

Haruko kap Masao chit tùi siàu-liân-lâng tī 228 hit-ê kio̍k-sè kín-tiuⁿ ê nî-tāi, pē-bú ài in kín kè-chhōa thang chò-hóe chhōa khì Ji̍t-pún, lî-khui Tâi-oân khah hn̄g--leh khah an-choân.

Āu--lâi Masao ê chi̍t-kóa tha̍k-chheh-hōe pêng-iú bē-tàng ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ lāu-jia̍t, chham-ka Tâi-tiong ê hêng-tōng sit-pāi, hō͘ thó͘-húi-á chèng-hú beh lia̍h lâng, in sûi lâng kò͘ sèⁿ-miā liu-soan. Masao mā hō͘ lâng lia̍h--khì. Kéng-chhat kóng Masao bêng chai in sī loān-tóng, bô khì pò, che sī ti-chêng put pò, kap loān-tóng tông-chōe.

Lō͘-bóe, Masao kap pêng-iú lóng hông sàng khì hóe-sio-tó. Tâi-oân-lâng kui-bóe khì chia̍h-tio̍h kiⁿ, that-tio̍h thih-pang.

Chhui-chiàn iōng Tâi-gí-bûn su-siá 228 sū-kiāⁿ siong-koan ê bûn-ha̍k chok-phín, iōng Tâi-gí-bûn lâi khòaⁿ Tâi-oân ê le̍k-sū kap bûn-hòa. Ōe-pún ū Ko-hiông 228, Teng Iáu-thiáu Chhiū: Chhiū-á-kha ê Chū-iû Bāng. Tân Bêng-jîn ê siáu-soat 228 Sū-kiāⁿ, kap Tân Lûi ê si-chok Khó͘-thàng ê Saⁿ-goe̍h Thiⁿ.

Chit-ê kò͘-sū sī í 228 ûi pōe-kéng khì su-siá ê kio̍k-pún. Chit kái iōng ián-hì ê hong-sek lâi chìn-hêng. Tī hit-ê sî-tāi jîn-bu̍t siū Ji̍t-pún kàu-io̍k, só͘-pái iōng Ji̍t-gí lâi kiò miâ. Kio̍k-pún ū khah tn̂g, ta̍k bō͘ ū 2 kàu 7-ê kak-sek, iû ha̍k-oân lûn-liû poaⁿ-ián. Tō-su sió siau-kài Ngô͘ Pêng-hōng, i chêng kúi tang kòe-sin, in a-bú sī Tâi-oân-lâng. Hì-kio̍k ián-chhut poaⁿ ê kak-sek í Tâi-gí khah chē.

Hoa̍t-tōng teh chìn-hêng ê sî-chūn, tō-su kāng-khoán sûi kiù-chèng ha̍k-oân tha̍k m̄-tio̍h ê só͘-chai. Liáu-āu tha̍k 1 kái chèng-khak--ê hō͘ tāi-ke thiaⁿ. 1 bō͘ tha̍k liáu hō͘ tāi-ke thê-chhut ū giâu-gî ê pō͘-hūn, tō-su chhōa tāi-ke thó-lūn, mā pó͘-chhiong chi̍t-kóa tiōng-tiám.

Thó-lūn ê sî, koh phòe-ha̍p ChhoeTaigi sò͘-ūi chu-goân lâi chhiâu-chhōe sû-tián téng bûn-hiàn chu-liāu. ChhoeTaigi chéng-ha̍p chiong-kīn 20 hūn Tâi-gí sû-tián, bûn-hiàn…téng chu-liāu, lī-piān ta̍k-ê 1 kái tio̍h ē-tàng chhōe choân-pō͘ ê Tâi-gí jī-sû, koh ē-tit-thang pí-chiàu bô kâng sî-kî ê chu-liāu, hō͘ lâng ē-sái liáu-kái kāng 1 ê sû tī bô kāng ê sî-tāi ū siáⁿ-mi̍h khoán bô kāng ê ké-soeh.

Lán nā beh hō͘ Tâi-gí ê thêng-tō͘ khah hó, kî-si̍t ke tha̍k bûn-ha̍k chok-phín ū pang-chān, in-toaⁿ sī lán thang ùi bûn-ha̍k chok-phín lāi-té khioh gí-sû. Gí-sû ê liōng chē, siá-chok iōng thè-ōaⁿ sû, bûn-chiuⁿ m̄-nā ū piàn-hòa, mā khah oa̍h-thiàu.